Over ... Cor Gubbels

WIKIPEDIA - Gubbels, die in het dagelijkse leven actief was als kunsthandelaar en masseur, was lid van de Rotterdamse atletiekvereniging Pro Patria, in die tijd op snelwandelgebied de toonaangevende vereniging in Nederland. Snelwandelen was in Nederland aan het begin van de 20e eeuw populair. Tot de jaren twintig hielden Nederlandse clubs zich hiermee bezig. Nadien was het met de populariteit gedaan. Gubbels nam deel aan de 3000 m snelwandelen op de Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen. Hier werd hij in de eerste serie gediskwalificeerd.

RAV METRO - Cor Gubbels was een charismatische figuur, erg populair omdat hij er moderne trainingsmethodes op nahield, met name die van Emil Zatopek (Cor Gubbels werd trouwens in kunstenaarskringen, hij was tevens schilder, Cees genoemd). Verteld wordt dat hij in zijn jonge jaren - voor de oorlog - houder van het wereldrecord op de 10km snelwandelen was geweest (In de annalen van PP staat dit echter niet vermeld, wel dat hij in 1920 aan de Olympische Spelen van Antwerpen meedeed en in de jaren daarna 26 maal nationaal kampioen is geworden). Gubbels stond bekend om zijn harde, bijna militaristische aanpak. Arie Spiering en Henk Mohr herinneren zich beiden wintertrainingen waarbij de atleten moesten inlopen naar het Kralingse Bos. Aldaar aangekomen moest iedereen zich uitkleden en in onderbroek door de sneeuw rollen en zich ermee inwrijven.  

Over ... Albert Heijnneman

WIKIPEDIA - Heijnneman (28-10-1896, Penang Ino) vertegenwoordigde Nederland op de Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen, waar hij onder meer als lid was van de 4 x 100 m estafetteploeg, die verder bestond uit Jan de Vries, Harry van Rappard en Cor Wezepoel. Het viertal werd in de tweede serie uitgeschakeld in een tijd van circa 43,7 s. Heijnneman nam bovendien deel aan twee individuele nummers, de 100 en 200 m. Op het kortste sprintnummer overleefde hij de series niet; op de 200 m drong hij door tot de kwartfinales, waarin hij in zijn race als vijfde en laatste eindigde. Albert Heijnneman werd in 1919 Nederlands kampioen op zowel de 100 als de 200 m. Bovendien wist hij van 1917 tot en met 1919 driemaal nationaal kampioen te worden bij het verspringen. Heijnneman werd gedurende de Tweede Wereldoorlog in de strafgevangenis van Scheveningen als lid van het ondergronds verzet door de Duitsers doodgemarteld. Hij ligt begraven op het Nederlands Ereveld Loenen, gemeente Apeldoorn.
 

Over ... Christiaan Huijgens

WIKIPEDIA - Huijgens, die lid was van het Amsterdamse AVAC, vertegenwoordigde Nederland op de Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen. Tijdens de olympische marathon moest hij nog voor de finish opgeven. Van de 48 atleten die van start gingen, haalden 35 atleten de finish wel. 

Over ... Adje Paulen

Jarenlang vormde Son, het satellietplaatsje bij Eindhoven, de ‘boardroom’ van de internationale atletiek. In Son woonde ir. Ad Paulen, wiens woord wet was in de jaren zestig en zeventig, vooral op toen actueel geworden thema’s als amateurregels, doping en de almaar uitdijende wedstrijdkalender voor topatleten.

Zestien jaar lang was Ad Paulen (1902-1985) voorzitter van de Europese atletiek, vervolgens nog vijf jaar van de wereld-atletiekfederatie. Een bobo van het ouderwetse soort was hij, deze mijnbouwingenieur. ‘Niet lullen maar lopen’, hanteerde hij daarbij steevast als devies. Paulen had aanzien, ervaring en hij kon ook bogen op sportieve prestaties.

In Haarlem waar zijn vader hoofd van de mulo-school en secretaris van de vv Haarlem was, leefde Paulen zich eerst uit op het voetbalveld. Een dartele, snelle rechtsbuiten was hij. Op zijn achttiende moest Adje al stoppen. Bij een knieoperatie was zowel binnen- als buitenmeniscus verwijderd. Het bleek geen beletsel om door te gaan met atletiek. Hij had toen al de Olympische Spelen van 1920 achter de rug. Met zijn Nederlands record van 1.56.3 op de 800 meter werd hij in Antwerpen zevende en was hij de eerste Nederlandse atleet in een olympische finale.

Een finaleplaats op 400 en 800 meter zat er voor Paulen niet meer in op de Spelen van 1924 en 1928. Toch bleef Paulen zichzelf als een wereldtopper zien. Zijn falen op de Spelen van 1924 weet hij aan een slechte voorbereiding. ‘Ik liep in 1924 in Oslo een wereldrecord op de 500 meter, een afstand die nu niet meer gelopen wordt, met een tijd van 63,8 seconden. Dat gaf mij een aardig gevoel dat er niemand in de wereld op die afstand sneller was’, vertelde Paulen in 1981 in een interview met De Limburger. Een jaar later, in 1925, kon hij zich op de borst slaan met overwinningen drie toonaangevende 600 yardslopers.

Atletiek was voor Paulen ‘lol-atletiek’. Vandaar ook dat hij in 1929 na zijn studie mijnbouwkunde aan de Technische Hogeschool in Delft het hardlopen voor gezien hield. ,,Ik kon bij de staatsmijn Maurits in Geleen als schiethouwer aan het kolenfront beginnen. Sport was voor mij geen hoofdzaak’, aldus Paulen, die de sport evenwel niet los kon laten. Zo was hij ook verknocht aan motorische sporten. In 1926 deed Paulen mee aan de TT-races in Assen, acht keer reed hij de Rally van Monte Carlo (met een zevende plaats in 1938), zes keer de Tulpenrally.

Op zijn motor toerde Paulen ook naar internationale atletiekwedstrijden, zo ook in 1934 naar de Europese kampioenschappen in Turijn. Hij zat ter hoogte van de finishlijn toen de Nederlander Chris Berger, de vader van de latere tv-omroepster Elles Berger, de 100 meter won. Tot verbijstering van Paulen klasseerde de jury Berger als tweede. Paulen pikte dat niet, klom over het hek en drong net zo lang aan totdat de jury besloot de finishfoto te bekijken. De overtuigingskracht van Paulen had zoveel indruk gemaakt dat hij meteen in de technische commissie van de Nederlandse atletiekfederatie (KNAU) werd opgenomen.

Het bleek de aanloop van een lange carrière als official. Van 1944 tot 1964 was hij voorzitter van de KNAU, vanaf 1965 kreeg hij zijn internationaal leidende functies. Als voorzitter van de wereld-atletiekfederatie IAAF (1976-1981) nam Paulen het initiatief tot de invoering van de wereldkampioenschappen. De jaarlijkse top-meeting in Hengelo droeg van 1987 tot 2000 de naam Adriaan Paulen Memorial. Daarna werd gekozen voor Fanny Blankers-Koen Games (kortweg FBK-Games).

Paulen stond vooral bekend om zijn autoritaire karakter. Lang na zijn dood werd nog zijn rol gehekeld in de zogeheten affaire Foekje Dillema (1926-2007). Deze Friese atlete wierp zich in 1949, een jaar na de Olympische Spelen in Londen, op als grote concurrente van Fanny Blankers-Koen, de koningin van de Spelen van 1948. In juli 1950 werd Dillema door de KNAU opgeroepen voor een seksetest. Volgens de KNAU kwam daaruit naar voren dat ze geen vrouw was en daarom geschorst werd. Dillema werd daarmee geconfronteerd op het station van Hilversum waar ze uit de trein werd gehaald, vlak voor het vertrek naar atletiekwedstrijden in Frankrijk. Het nationale record van Dillema op de 200 meter (24,1 seconden) werd geschrapt. Dillema reageerde zo geschokt dat ze zich terugtrok in Friesland en nooit over de affaire sprak. Onder collega-sporters leefde de gedachte dat de val van Dillema het gevolg was van een actie van Jan Blankers, echtgenoot en trainer van Fanny Blankers-Koen en chef-sport van De Telegraaf. Naast Blankers moesten ook Jo Moerman, voorzitter van de technische commissie, en bondsvoorzitter Ad Paulen het nadrukkelijk ontgelden. Voor de actie in 1950 kwam de KNAU in 2008 opnieuw onder vuur te liggen. Een jaar na de dood van Dillema in 2007 bleek uit DNA-onderzoek glashelder dat Foekje Dillema de chromosomen van een vrouw had gehad.

Voor zijn verdiensten als sportbestuurder ontving Paulen diverse onderscheidingen, zowel in eigen land als daarbuiten. Voor zijn verzetswerk in Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij onderscheiden als ridder in de Militaire Willemsorde. Paulen zette zich onder meer in september 1944 in als gids van de Amerikaanse troepen in Limburg. Eerder was hij in mei 1943 opgepakt omdat hij geweigerd had de namen te noemen van stakers, die actief waren geweest bij mijnstakingen. Paulen werd toen na diverse verhoren overgebracht naar het gijzelaarskamp Beekvliet in Sint-Michielsgestel waaruit hij op 13 juli 1943 vrijkwam. Naast de Willemsorde ontving hij voor zijn oorlogsactiviteiten de Amerikaanse Medal of Freedom.

Henk Mees

______________

Bronnen:
De Top 500, de beste Nederlandse sporters van de eeuw (Ben de Graaf, 1999)
Olympisch Oranje, van Athene 1896 tot en met Beijing 2008 (Ton Bijkerk, 2008)
Het verwoeste leven van Foekje Dillema, de grootste tragedie uit de Nederlandse sportgeschiedenis (Max Dohle, 2008)
Interviews in Limburger (1981) en Brabants Dagblad (1981).
Wikipedia

Foto: Ad Paulen als atleet in 1928

Over ... Harry van Rappard

WIKIPEDIA - Van Rappard vertegenwoordigde Nederland tijdens de Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen. Hij kwam onder meer uit op de 4 x 100 m estafette, samen met Jan de Vries, Albert Heijnneman en Cor Wezepoel. De ploeg werd in de tweede serie met een tijd van circa 43,7 s uitgeschakeld. Daarnaast was Van Rappard ook ingeschreven voor de 100 en 200 m individueel. Op beide nummers overleefde hij de series niet. Ook zijn broer Oscar van Rappard kwam uit op de Olympische Spelen. In 1920 als atleet en voetballer (waarmee hij een bronzen medaille won) en in 1924 als atleet.Harry van Rappard werd eenmaal Nederlands kampioen op de 200 m. Van Rappard voetbalde ook bij HBS en samen met zijn broer Oscar maakte hij zich sterk voor een aparte atletiektak binnen of naast HBS. Dit leidde uiteindelijk tot de oprichting in 1913 van VenL (Vlug en Lenig) (in 1991 gefuseerd tot Haag Atletiek). Zijn broer Ernst was later een bekend nationaalsocialist en SS-lid.
 

Over ... Oscar van Rappard

Oscar Emile Ridder van Rappard is in 1918 al een veelzijdig sportman. Hij beleeft plezier aan allerlei onderdelen van de atletiek. Vooral op de horden is hij een talent. Tevens heeft hij aanleg als voetballer. In die tak van sport is zijn snelheid het belangrijkste wapen.

Wanneer de Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen op het programma staan, heeft Oscar van Rappard zijn keuze nog steeds niet bepaald. Dan nemen de keuzeheren van de voetbalbond en de atletiekunie, in samenspraak met de Olympische leiders, een uniek besluit. Oscar van Rappard zal Nederland in beide takken van sport vertegenwoordigen. Hij is tijdens de Olympische wedstrijden tegen achtereenvolgens Luxemburg, Zweden, België en Spanje de rechtsbuiten van het Nederlands elftal. Tevens komt hij uit op de 110 meter horden. Qua programma is die combinatie mogelijk, want Oranje voetbalt tussen 28 augustus en 4 september, terwijl al op 17 augustus de series voor de horden worden gelopen.

Op de Spelen van 1924 in Parijs levert dat bijna een finaleplaats op. ,,Een bijzondere prestatie'', menen de couranten, die het al geweldig vonden dat Van Rappard de halve finale had bereikt. Een jaar later is het ineens gedaan met de sportloopbaan van de in 1962 overleden civiel ingenieur..... lees het hele verhaal in Trouw 22-2-1999

Over ... August Schotte

WIKIPEDIA -  August Schotte vertegenwoordigde Nederland bij het 3000 m snelwandelen op de Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen. Hier werd hij in de tweede serie als zevende uitgeschakeld voor finale. Schotte werd vele malen Nederlands kampioen op tegenwoordig niet meer gangbare onderdelen bij het snelwandelen. Zijn eerste titel veroverde hij in 1918 op de 25 km. Daarnaast werd hij Nederlands kampioen op de 1500 m, 3500 m, 10 km en nog driemaal op de 25 km. Bovendien vestigde hij op dergelijke nummers diverse nationale records, zoals op de 1000 m, de 2000 m, de 3500 m, de 5000 m en de 10 Eng. mijl. Alle genoemde records realiseerde hij in de periode van juli tot en met oktober 1921.
 

Over ... Jan de Vries

WIKIPEDIA - De Vries, die lid was van de Haagse atletiekvereniging Vlug en Lenig, nam deel aan de Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen als lid van de 4 x 100 m estafetteploeg, die verder bestond uit Albert Heijnneman, Harry van Rappard en Cor Wezepoel. De ploeg werd in de tweede serie uitgeschakeld in een tijd van circa 43,7 s. Daarnaast nam hij deel aan de 100 m individueel, maar ook op dit nummer overleefde hij de series niet. Hij maakte daar ook deel uit van de selectie van het Nederlands voetbalelftal, maar kwam niet in actie.

Vier jaar later, op de Olympische Spelen van Parijs, was Jan de Vries er opnieuw bij en ditmaal met meer succes. Samen met zijn teamgenoten Jacob Boot, Harry Broos en Rinus van den Berge won hij een bronzen medaille op de 4 x 100 m estafette. De ploeg was uitstekend van start gegaan met winst in de derde serie in 42,0, een evenaring van het wereldrecord, dat juist in de eerste serie was gevestigd door de ploeg van Groot-Brittannië. Overigens werd dit record door de Amerikaanse ploeg in de zesde serie alweer verbeterd tot 41,2. In de halve finale werd het Nederlandse team derde in 42,2, waarna het in de finale de bronzen medaille veroverde in een tijd van 41,8. De Amerikanen wonnen de finale in 41,0, alweer een verbetering van het wereldrecord, de Britse ploeg werd tweede in 41,2. Op de 200 m behoorde De Vries eveneens tot de deelnemers, maar hij werd uitgeschakeld in de series.

Over ... Gerard van der Wel

Gerard van der Wel (5-1-1895, Den Haag) was deelnemer aan de Olympische Spelen van Antwerpen in 1920. Hij nam deel aan de 5000 meter.

Over ... Hendricus Wessel

WIKIPEDIA - In 1918 werd Wessel Nederlands kampioen op de 25 km met een tijd van 1:40.21. Hij vertegenwoordigde Nederland op de Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen, waar hij deelnam aan de marathon. Hierin behaalde hij een 26e plaats in 3:00.17,0. Hendricus Wessel, die lid was van de Amsterdamse atletiekvereniging Blauw-Wit, vestigde in 1914 met een tijd van 3:11.23,8 het allereerste Nederlandse record op de marathon. Dit hield stand tot 1931. Hoewel zijn in 1920 in Antwerpen gelopen tijd aanzienlijk sneller was, werd dit niet als Nederlands record erkend. Dit had te maken met het feit, dat de Atletiekunie tot 1932 het beleid voerde om prestaties die in het buitenland waren geleverd, voor zover die hiervoor in aanmerking kwamen, niet als Nederlands record te erkennen.  Wessel heeft bovendien van 1917 tot 1929 het Nederlandse record op het niet meer gangbare onderdeel half uur hardlopen in handen gehad met een afstand van 8.738,70 m.
 

Over ... Cor Wezepoel 

WIKIPEDIA - Cor Wezepoel was een Nederlandse atleet, die zich had gespecialiseerd in de sprintnummers. Wezepoel was lid van de Nederlandse ploeg die deelnam aan de Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen. Hij kwam onder meer uit op de 4 x 100 m estafette en vormde een ploeg samen met Jan de Vries, Harry van Rappard en Albert Heijnneman. Het viertal kwam niet verder dan de tweede serie, waarin het met een tijd van circa 43,7 werd uitgeschakeld. Cor Wezepoel nam verder ook nog deel aan de 100 en 200 m individueel. Op beide nummers bereikte hij de kwartfinales, maar werd hierin uitgeschakeld. Wezepoel werd eenmaal Nederlands kampioen op de 200 m.